Sanchar de Sadhana di Bhumika essay in Punjabi latest 2023 |  ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ | Sanchar de Sadhana di Bhumika essay in Punjabi latest pdf

ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ

Sanchar de Sadhana di Bhumika essay in Punjabi ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ-ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਭੇਜਣਾ । ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੰਧੀਆਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੇ ਸੱਜਣਾਂ-ਮਿੱਤਰਾਂ ਤਕ ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਤੀਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ । ਆਪਣੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੇ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ । ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਸੰਦੇਸ਼-ਵਾਹਕ ਭੇਜਣੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਘੋੜਿਆਂ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਜਾਂ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਤੀਕ ਪੁਚਾ ਦਿੰਦੇ ਸਨ । ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਸੁਨੇਹੇ ਆਦਿ ਭੇਜਣ ਲਈ ਸਿੱਖੇ ਹੋਏ ਪੰਛੀਆਂ, ਕਬੂਤਰਾਂ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ-ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਾਂ ਵਧੇਰੇ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ।

ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਕਾਵਾਂ ਤੇ ਸੰਚਾਰ

ਵਰਤਮਾਨ ਯੁਗ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਕਾਢਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਹੁਪੱਖੀ : ਲੈ ਆਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹੈਰਾਨੀਕੁਨ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹੈ ਵਾਇਰਲੈਂਸ, ਸੈਲੂਲਰ ਫੋਨ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ, ਡਾਕ-ਤਾਰ, ਟੈਲੀਪ੍ਰਿੰਟਰ, ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਟੈਲੀਵਿਯਨ ਦੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਅਤਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ।

ਟੈਲੀਫੋਨ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ

ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਥਾਂ ਬੈਠੇ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਵਿਚਰ ਅ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਸੰਬੰਧੀਆਂ, ਦੋਸਤਾਂ-ਮਿੱਤਰਾਂ ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ । ਟੈਲੀ ਆਮ ਕਰਕੇ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਥਾਂ ਨਾਲ ਤਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਟੈਲੀਫ਼ੋਨਾਂ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਮੋਬਾਈਲ ਸੇਵਾ ਆਮ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੇਵਲ ਇਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਵੀ ਸਿੱਧੇ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ ਹਨ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਨੰਬਰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਰੀ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਹੁਣ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ ਵੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਦੂਰ ਬੈਠੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ।

ਡਾਕ-ਤਾਰ

ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ ਸਾਧਨ ਡਾਕ-ਤਾਰ ਹੈ । ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖ ਕੇ ਅਤੇ ਮਨੀ-ਆਰਡਰ ਤੇ ਪਾਰਸਲ ਭੇਜ ਕੇ ਅਤੇ ਤਾਰ-ਘਰ ਤੋਂ ਤਾਰ ਦੇ ਕੇ ਦੂਰ ਬੈਠੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਭਾਵ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਲਿਖਤੀ-ਰੂਪ ਵਿਚ ਅਗਲੇ ਤਕ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਇਹ ਸਾਧਨ ਕਾਫ਼ੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਸਤਾ ਤੇ ਲੋਕ-ਪਿਆ ਹੈ ।

ਟੈਲੀਪਿੰਟਰ, ਫੈਕਸ ਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ

ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਅਗਲਾ ਸਾਧਨ ਫ਼ੈਕਸ ਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ । ਟੈਲੀਪੈਟਰ ਟਾਈਪ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦਰ ਬੈਠੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਾਹਕ ਰਾਹੀਂ ਟਾਈਪ ਕੀਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਟਾਈਪ ਕਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਸਾਧਨ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਵਰਤੋਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੁਚਾਉਣ, ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਭੇਜਣ ਤੇ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਸੁਨੇਹੇ ਤੇ ਆਰਡਰ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਫੈਕਸ ਰਾਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲਿਖਤੀ ਸੁਨੇਹੇ ਦੀ ਕਾਪੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਵੀ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੰਚਾਰ-ਸਾਧਨ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ । ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਤਿੰਨ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜਿਸਨੂੰ ਲੈਨ (LAN), ਮੈਨ (MAN) ਤੇ ਵੈਨ (WAN) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਲੈਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਲੋਕਲ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਇਕ ਕੰਪਨੀ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਅਦਾਰੇ ਵਿਚਲੇ ਸਥਾਨਕ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਕੰਪਿਊਟਰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਮੈਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਇਕ ਅਦਾਰੇ ਜਾਂ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੇ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬੁਕਿੰਗ ਕਾਉਂਟਰ ਤੇ ਬੈਂਕ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਵੈਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਵਾਈਡ-ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ । ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਰਤਮਾਨ ਯੁਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ, ਤੇਜ਼, ਅਚੂਕ ਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਭਰਿਆ ਸੰਚਾਰ-ਸਾਧਨ ਹੈ । ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਈ-ਮੇਲ ਅਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਫੈਕਸ ਵੀ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੈਬ ਸਾਈਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਖਿਲਾਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਵੀ ਚਾਹੀਏ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ । ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਰਾਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਟੈਲੀਫੋਨ ਵਾਂਗ ਅਗਲੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੇ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਗਲੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ ਵੀ ਦੇਖ ਸਕਦੀਆਂ  ਹਨ ।

ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਟੈਲੀਵਿਯਨ

ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਅਗਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਧਨ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਯਨ ਹਨ । ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਾਡੇ , ਜੀਵਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡਾ ਦਿਲ-ਪਰਚਾਵਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਤੇ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਹਨ । ਰੇਡੀਓ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਤਕ ਕੇਵਲ ਅਵਾਜ਼ ਹੀ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਟੈਲੀਵਿਯਨ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਹ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਜੀਵਨਮਈ ਸਾਧਨ ਹੈ । ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਚਲ ਰਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਜੀਵਨਮਈ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਕੋਈ ਘਟਨਾ ਜਾਂ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਝਟ-ਪਟ ਰੇਡੀਓ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਜਾਂ ਉਸ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਵਲ ਕੰਨ ਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ । ਹੁਣ ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਟੈਲੀਵਿਯਨ ਵਧੇਰੇ ਮੋਹਰੀ ਤੇ ਸਾਰਥਕ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਸੂਚਨਾ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਟੈਲੀਵਿਯਨ ਤੇ ਕੇਬਲ ਚੈਨਲ ਚਿਤਰਾਂ ਸਾਹਿਤ ਖ਼ਬਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੈਚਾਂ, ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਆਦਿ ਦਾ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਾਧਨ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਨਿਵੇਕਲਾ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਤੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੋੜੀਂਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਪੁਚਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਹ ਸਾਧਨ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਰਥਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ | ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਚੇਤੰਨਤਾ ਤੇ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਉੱਨਤੀ ਤੇ ਤਰੱਕੀ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

more essay

ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵੀ ਵਰਤਮਾਨ ਯੁਗ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਧਨ ਹਨ ।

ਸਾਰ-ਅੰਸ਼

ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਯੁਗ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਨੇ ਹੈਰਾਨੀ ਭਰੀ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸੁਖ ਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ।

ਹੋਰ ਪੰਜਾਬੀ ਨਿਬੰਧ

1. Sade School di Library essay in Punjabi |   ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
2. Sade School di Library essay in Punjabi |   ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
3. Basant Ritu  essay in Punjabi |   ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
4. Savere di Sair essay in Punjabi |  ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੈਰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
5. Desh Piyar essay in Punjabi |  ਦੇਸ਼ ਪਿਆਰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
6. Mera Man Pasand Adhiyapak  essay in Punjabi |  ਮੇਰਾ ਮਨ-ਭਾਉਂਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
7. Mera Mitra essay in Punjabi | ਮੇਰਾ ਮਿੱਤਰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
8. Vigyan diya Kadan essay in Punjabi |  ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਕਾਢਾਂਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
9. Ankho Dekhi Rail Durghatna  essay in Punjabi | ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠੀ ਰੇਲ ਦੁਰਘਟਨਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
10. Baisakhi da Aankho Dekha Mela essay in Punjabi |  ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠਾ ਮੇਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
11. School Da Salana Samagam essay in Punjabi |  ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
12. Jawahar Lal Nehru  essay in Punjabi |  ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
13. Shaheed Bhagat Singh essay in Punjabi |  ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
14. Guru Gobind Singh Ji  essay in Punjabi | ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
15. Bhagwan Shri Krishan Ji essay in Punjabi | ਭਗਵਾਨ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
16. Shor Pradushan essay in Punjabi | ਸ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
17. Punjabi Nojavana wich videsh jan de lalak essay in Punjabi |  ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੀ ਲਲਕ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
18. Global Warming  essay in Punjabi | ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
19. Prikhyava wich Nakal di Samasiya essay in Punjabi |  ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿਚ ਨਕਲ ਦੀ ਸਮਸਿਆ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
20.   Aurata wich Asurakhya di Bhavana essay in Punjabi | ਔਰਤਾ ਵਿਚ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
21. Mobile Phone essay in Punjabi |  ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
22. Pradushan di Samasya  essay in Punjabi |  ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮਸਿਆ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
23. Internet essay in Punjabi |ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
24. Sanchar de Sadhana di Bhumika essay in Punjabi |  ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
25. Anpadta di Samasya essay in Punjabi |  ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
26. Je me Principal Hova  essay in Punjabi |  ਜੇ ਮੈਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹੋਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
27. Vidyarthi ate Rajniti essay in Punjabi |  ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
28. Cable TV labh te haniya  essay in Punjabi | ਕੇਬਲ ਟੀ ਵੀ ਵਰ ਜਾਂ ਸਰਾਪ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
29. Vidyarthi te nashe essay in Punjabi | ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤੇ ਨਸ਼ੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
30. Computer da Yug essay in Punjabi |  ਕੰਪਿਉਟਰ ਦਾ ਯੁਗ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
31. Dahej Pratha essay in Punjabi |  ਦਾਜ ਪ੍ਰਥਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
32. Samaj Kaliyan wich Yuvakan da hisa essay in Punjabi |  ਸਮਾਜ ਕਲਿਆਣ ਵਿਚ ਯੁਵਕਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
33. Mitrata | Friendship essay in Punjabi | ਮਿੱਤਰਤਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
34. Sadi Prikhya Pranali essay in Punjabi |  ਸਾਡੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
35. Library de Labh essay in Punjabi |  ਪੁਸਤਕਾਲਿਆ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਦੇ ਲਾਭ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
36. Mahingai  essay in Punjabi | ਮਹਿੰਗਾਈ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
37. Berozgari (unemployment ) essay in Punjabi | ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
38. Television de Labh te haniya essay in Punjabi |  ਟੈਲੀਵੀਯਨ ਦੇ ਲਾਭ-ਹਾਨੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
39. Bharat wich wad rahi aabadi essay in Punjabi | Jansankhya Visfot |  ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵਧ ਰਹੀ ਅਬਾਦੀਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
40. Nanak Dukhiya Sabhu Sansar essay in Punjabi |  ਨਾਨਕ ਦੁਖੀਆ ਸਭੁ ਸੰਸਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਰਚਨਾ
41. Akhbar de Labh te Haniya essay in Punjabi |  ਅਖ਼ਬਾਰ  ਦੇ ਲਾਭ ਤੇ ਹਾਨੀਆਂ
42. Vigyan diya kadha essay in Punjabi |  ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਕਾਢਾਂ 
43. Basant Rut essay in Punjabi |  ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ
44. Rashtriya Ekta essay in Punjabi |  ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ
45. Desh Pyar essay in Punjabi | ਦੇਸ਼-ਪਿਆਰ
46. Hatha Bajh karariya, Bairi hoye na Meet essay in Punjabi |  ਹੱਥਾਂ ਬਾਝ ਕਰਾਰਿਆਂ, ਵੈਰੀ ਹੋਇ ਨਾ ਮਿੱਤ
47.  Samay di Kadar essay in Punjabi | Value of time |  ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਦਰ
48. Fashion essay in Punjabi |  ਫ਼ੈਸ਼ਨ
49. Vidyarthi ate Anushasan essay In Punjabi  ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ
50.  Mani Jite Jag Jitu essay IN Punjabi ਮਨਿ ਜੀਤੈ ਜਗੁ ਜੀਤੁ
51.  Sachahu Ure sabhu ko Upari sachu aachar  ਸਚਹੁ ਉਰੈ ਸਭੁ ਕੋ ਉਪਰਿ ਸਚੁ ਆਚਾਰ
52.  Mithat nivi Nanaka Gun Changiayiya Tatu ਮਿਠਤ ਨੀਵੀਂ ਨਾਨਕਾ ਗੁਣ ਚੰਗਿਆਈਆਂ ਤਤੁ
53. ਪੜਾਈ ਵਿਚ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਥਾਂ Padhai wich kheda di tha essay
54. ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਨਿਬੰਧ | Janmashtami essay in Punjabi
55. ਸਾਡੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨਿਬੰਧ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ | Sade Tiyuhar Lekh in Punjabi
56. ਸੁਤੰਤਰਤਾ  ਦਿਵਸ ਲੇਖ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ||INDEPENDENCE DAY ESSAY IN PUNJABI|| independence day speech in punjabi || 75th independence day essay in Punjabi||76th independence day speech in Punjabi
57. Shaheed Udham Singh ESSAY BIOGRAPHY  IN PUNJABI | ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਲੇਖ ਜੀਵਨੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ | ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਲੇਖ
58.  Mahatma Gandhi essay |  Mahatma Gandhi essay in Punjabi  | ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਤੇ ਲੇਖ | 
59. Corruption essay in India in Punjabi | Bhrastachar par Nibandh|corruption essay in Punjabi language
60. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ  ਨਿਬੰਧ  | Shri Guru Teg Bahadur Ji essay in Punjabi 
61. ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ  ਦੇਵ ਜੀ ਜੀਵਨੀ / ਨਿਬੰਧ | Shri Guru  Nanak Dev Ji Jiveni  | Shri Guru Nanak Dev Ji essay  in Punjabi  pdf 
62. ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ  ਲੇਖ | ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ | Essay on Pollution in Punjabi | Types, Causes & Impacts Of Pollution in Punjabi| Pardushan te lekh
63.  WORLD YOGA DAY ESSAY IN PUNJABI ||  ਵਿਸ਼ਵ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਲੇਖ ਪੰਜਾਬੀ ||